Dziewiąty dzień Ferii 2Dziewiąty dzień Ferii 2017 – 23.02.2017 – czwartek – Wycieczka do Świnoujścia.
Wyjechaliśmy wcześnie rano do Świnoujścia, mamy dziś ciekawe miejsca do zwiedzania.
Najpierw kierujemy się do Podziemnego Miasta i tu czeka nas „bardzo ważne szkolenie”.
Obywatelki i Obywatele! Dowódca Podziemnego Miasta wzywa na szkolenie!
W Świnoujściu- na wyspie Wolin- znajduje się obiekt militarny, którego tajemnica przez lata była pilnie strzeżona. To sieć podziemnych korytarzy łączących kilka wielkich schronów, ukrytych pod nadmorskimi wydmami.
W czasie II wojny światowej stały tu potężne działa, które chronione setkami ton betonu miały bronić bazę Kriegsmarine w Świnoujściu. Po wojnie kompleks przebudowano a schrony połączono kilometrem podziemnych korytarz tworząc w pełni autonomiczne „podziemne miasto”. To stąd polscy generałowie mieli dowodzić lądowaniem jednostek Ludowego Wojska Polskiego w Skandynawii! Kompleks służył m.in. jako Zapasowe Stanowisko Dowodzenia Dowódcy Frontu Polskiego (Nadmorskiego).
Historia kompleksu rozpoczyna się w latach trzydziestych ubiegłego wieku. By skutecznie bronić morskiej bazy Kriegsmarine niemieckie dowództwo postanowiło wybudować baterię artylerii nabrzeżnej, która miała być wyposażona w działa 15 cm. Budowę rozpoczęto w 1936. Już w 1939 roku odbyło się pierwsze próbne strzelanie i bateria została obsadzona przez artylerzystów. Wybudowano 7 potężnych żelbetonowych schronów, kilkanaście baraków, kilka kilometrów dróg i całą niezbędną infrastrukturę techniczną.
Najważniejszymi obiektami baterii były cztery potężne schrony koszarowo-bojowe. Na szczycie każdego z nich wybudowano specjalne stanowisko, na którym ustawiono armaty kalibru 15 cm. Zasięg dział wynosił około 20 km, a każda armata wyposażona w potężny pancerz ważyła blisko 8 ton. Dwukondygnacyjny schron dowodzenia przykryto zespołem kopuł pancernych kryjących przyrządy optyczne. Schron maszynowni i magazyn amunicji umieszono na wschodnim skraju baterii. W czasie wojny baterie wyposażono w nowoczesny radar FuMo 214 Wurzburg-Riese.
Od 1941 roku Bateria Vineta była obiektem, w którym szkolili się artylerzyści lądowi Kriegsmarine. W marcu 1945 roku bateria wspierała ogniem oddziały niemieckie broniące przesmyku Dziwnów- Dziwnówek. Obiekty opuszczono w kwietniu 1945 roku- po wysadzeniu zamków armat.
Kompleks został zajęty przez sowietów już 5 maja 1945 roku. Do grudnia 1945 roku demontowano cenne wyposażenie i dopiero w styczniu 1946 roku obiekt został przekazany polskiej armii. Początkowo nie było pomysłu jak go wykorzystać. W latach 50 XX wieku postanowiono baterię przekształcić w zapasowe stanowisko dowodzenia dla najwyższych władz wojskowych polskiej armii. Do pierwszej dużej modernizacji doszło najprawdopodobniej około 1955 roku. Cały teren siłami kompani budowlanej Marynarki Wojennej ufortyfikowano budując 6 Kompanijny Rejon Umocniony, który połączono z 11 Batalionowy Rejonem Umocnionym. Pobliski teren został wyposażony w fortyfikacje polowe i stanowiska artylerii przeciwlotniczej, baterię moździerzy, stanowiska dla ckm i dwa ukrycia dla czołgów T-34. Wszystkie pomieszczenia Baterii Vineta wyremontowano wykorzystując pozostawione przez sowietów niemiecki wyposażenia i przygotowano do nowych funkcji- stanowiska dowodzenie obrony przeciwdesantowej zachodniego wybrzeża.
W 1965 roku przystąpiono do drugiego etapu modernizacji – wszystkie schrony połączono kilometrem podziemnych tuneli. Zmodernizowano także wyposażenie schronów lokując w nich kolejno: centralę telefoniczną, Radiowe Centrum Odbiorcze, Kasyno, Obiekt Obrony Przeciwchemicznej. Powstało w pełni autonomiczne „podziemne miasto”.
Kompleks miał służyć jak Zapasowe SD Dowódcy Frontu Polskiego ( Nadmorskiego).
Obiekt z czasem zmieniał swoje przeznaczenie. W latach 80-tych XX wieku stał się Zapasowym Stanowiskiem Dowodzenie Dowódcy Marynarki Wojennej. Później – SD Dowódcy 8 Flotylli Obrony Wybrzeża.
O tajnym stanowisku dowodzenia wiedzieli tylko nieliczni – głównie najwyżsi rangą oficerowie. Była to jedna z pilnie strzeżonych tajemnic okresu „zimnej wojny”. Umocnienia wizytował i kierował w nich ćwiczeniami m.in. generał Wojciech Jaruzelski – w 1980 roku. Ostatnimi ćwiczeniami w jakich kompleks uczestniczył była manewry „Pirania” w 1995 roku.
Dzięki przychylności Ministra Obrony Narodowej, Prezydenta Miasta Świnoujścia, Nadleśnictwa Międzyzdroje i Dyrekcji Lasów Państwowych 31 grudnia 2013 roku gospodarzem obiektu zostało Muzeum Obrony Wybrzeża w Świnoujściu.
Dziś to sensacyjne świadectwo historii, które musieliśmy zobaczyć!
Stawiliśmy się na miejscu po godzinie 10.00 – no i zaczęło się . Wszystko co zobaczyliśmy i robiliśmy można zobaczyć na załączonych fotografiach i na filmie, który nagraliśmy na miejscu.
Następnie udaliśmy się do fortu Gerharda, gdzie również przeszliśmy szkolenie wojskowe i zwiedziliśmy cały kompleks obiektów.
Historia Fortu Gerharda
Fort Gerharda – zwany również Fortem Wschodnim, to jeden z fortów Twierdzy Świnoujście. Należy do najlepiej zachowanych XIX wiecznych pruskich fortów nadbrzeżnych w Europie i od 2010 roku jest siedzibą Muzeum Obrony Wybrzeża w Świnoujściu- największej tego typu prywatnej placówce w Polsce gromadzącą ponad 2000 muzealiów związanych z rozwojem Twierdzy Świnoujście na przestrzeni ostatnich 300 lat!
Początki Twierdzy
Położenie Świnoujścia w tak dogodnej lokalizacji od wieków zobowiązywało do poszukiwania optymalnych rozwiązań militarnych dla ujścia Świny. Pierwsze nowożytne fortyfikacje znajdowały się ponad kilometr od obecnego ujścia cieśniny. Miały tylko półstałą, drewniano-ziemną konstrukcję i zostały zniszczone u schyłku wojny 7-letniej. Najbardziej trwałe i jednocześnie najstarsze zachowane fortyfikacje w Świnoujściu pochodzą z połowy XIX wieku.
Pierwsza połowa XIX wieku, po zakończeniu krwawych wojen napoleońskich to lata względnie spokojne. Dlatego dopiero w roku 1837 rozpoczęto projektowanie nowoczesnych fortyfikacji a w 1846 roku zapadła decyzja o utworzeniu twierdzy morskiej.
Wznoszone od połowy XIX wieku fortyfikacje świnoujskiej twierdzy otrzymały bardzo nowoczesną formę i najdoskonalsze naówczas rozwiązania. Każdy fort i baterię zaprojektowano indywidualnie, by jak najlepiej wypełniły przewidziane dla nich zadania. Lecz łączyła je jednolita koncepcja obrony wybrzeża.
Najstarszym i zarazem najciekawszym obiektem twierdzy jest Fort Wschodni (zwany Fortem Gerharda). Nazwa upamiętnia osobę Gerharda Corneliusa de Walrawe, znakomitego XVII-wiecznego projektanta pruskich twierdz, który przygotował wstępne plany świnoujskiego portu.
Fort wzniesiono w latach 1848-1859 i w chwili budowy stanowił jedno z dwóch kluczowych dzieł Twierdzy Świnoujście. Położony na wschodnim brzegu cieśniny Świny fort miał bronić wejścia do portu. Wzniesiono go w sposób charakterystyczny dla fortyfikacji pruskich tego okresy. Zbudowano go na planie pięcioboku a załamane czoło (skierowane ku wschodowi) oraz barki tworzyły wały ziemne ze stanowiskami artylerii. W szyi zbudowano potężną dwukondygnacyjną reditę artyleryjską oraz ceglane mury.
Podążając za rozwojem techniki
W latach 70. XIX wieku, w wyniku rozwoju techniki wojennej i powstania okrętów pancernych, zapadła decyzja o zmianie głównego frontu obronnego twierdzy z lodowego na morski. Dzieło obronne składające się na ówczesny Fort Gerharda poddane zostało szczególnej przebudowie, w trakcie której włączona została przylegająca do fortu bateria nadbrzeżna.
Zmieniono przebieg fosy i usypano nowe wały, na których budowniczowie wymurowali 11 stanowisk artyleryjskich. Zamontowano na nich 4 armaty nadbrzeżne Kruppa kalibru 15cm oraz 7 armat kalibru 21cm. Nowe wielkie dzieło obronne otrzymało wiele innych nowych elementów takich jak magazyny amunicji, prochownie, pomieszczenia koszarowe, schrony-remizy dla armat itd.
Potężna redita także została przebudowana i przekształcono ją w koszary. Od strony morza została obsypana ziemią a strzelnice od strony dziedzińca zamieniono na okna.
Na przełomie XIX i XX wieku rozpoczęto wzmacnianie ważnych elementów z użyciem nowego materiały- betonu. W wałach nad Świną zbudowano także stanowisko obserwacyjne oraz działobitnie dla szybkostrzelnych armat małego kalibru.
Po I wojnie światowej na mocy Traktatu Wersalskiego fort częściowo rozbrojono, jednocześnie przeszedł on pod zarząd niemieckiej marynarki wojennej, pełniąc jednocześnie rolę pomocniczą aż do końca II wojny światowej.
Po wojnie używany przez Rosjan, od 1962 r. przekazany miastu. Od opuszczenia obiektu przez Rosjan przez kilka lat pełnił funkcje magazynów, a później został opuszczony.
Nowe życie Fortu Gerharda
W pierwszej połowie 2001 roku z inicjatywy Piotra Piwowarczyka fort został wydzierżawiony przez pasjonatów, którzy na jego terenie prowadzą jedną z najciekawszych inicjatyw związanych z tzw. żywą historią.
Po drodze do Fortu widzieliśmy co prawda z autokaru –
Terminal LNG im. Prezydenta Lecha Kaczyńskiego w Świnoujściu
– popularnie określany jako gazoport – polski port przeładunkowy i regazyfikacyjny skroplonego gazu ziemnego (LNG) w Świnoujściu. Otwarty w 2015, pierwszy gazowiec wpłynął 11 grudnia 2015.
Powstanie terminalu LNG pozwoli na odbieranie skroplonego gazu ziemnego drogą morską praktycznie z dowolnego kierunku na świecie, co przyczyni się do zwiększenia bezpieczeństwa energetycznego kraju. Decyzja o budowie gazoportu zapadła w 2006. Budowa terminalu LNG została uznana przez Radę Ministrów za inwestycję strategiczną dla Polski.
Gaz po dostarczeniu gazowcami do portu w stanie skroplonym zostanie poddany regazyfikacji. Terminal pozwoli na regazyfikację do 5 mld m³ gazu ziemnego rocznie, z możliwością zwiększenia zdolności regazyfikacyjnej nawet do 7,5 mld m³.
W ramach inwestycji planowana była budowa dwóch zbiorników o nominalnej pojemności 160 tys. m³. Ze względu na niską temperaturę Bałtyku w gazoporcie może zostać zastosowana regazyfikacja typu SCV (ang. submerged combustion vaporiser) polegająca na ogrzewaniu schłodzonego LNG dzięki spalaniu gazu. W lutym 2011 zrezygnowano jednak z budowy w pierwszym etapie systemu ogrzewania gazu poprzez pobór ciepła z wody morskiej. Ma to obniżyć koszt budowy o 250 mln zł. Zaoszczędzone może zostać jeszcze drugie tyle, gdyż budująca gazoport spółka Polskie LNG rozważa rezygnację z budowy azotowni.
W lipcu 2010 Polskie LNG SA, spółka zależna od Gaz-Systemu, powołana do budowy i eksploatacji terminalu LNG w Świnoujściu, zakończyła proces wyboru generalnego wykonawcy inwestycji. Podpisana została umowa z konsorcjum: Saipem S.p.A. (Włochy) – Saipem SA (Francja) – Techint Compagnia Technica Internazionale S.p.A. (Włochy) – Snamprogetti Canada Inc. (Kanada) – PBG SA (Polska) – PBG Export Sp. z o.o. (Polska). Zadaniem konsorcjum było wybudowanie terminalu LNG w Świnoujściu oraz przekazanie go do użytkowania – z ustalonym początkowo terminem 30 czerwca 2014. Pod koniec 2010 zostały przeprowadzone prace geologiczne i geodezyjne.
23 marca 2011 premier Donald Tusk dokonał oficjalnego położenia kamienia węgielnego pod budowę. We wrześniu 2013 wcześniej ustalona data oddania została przesunięta na 30 grudnia 2014.
Wokół budowy gazoportu trwały spory dotyczące m.in. dotacji ze strony UE oraz głębokości tras żeglugowych przecinanych przez budowany Gazociąg Północny.
Koszt gazoportu miał wynieść około 2,5 mld zł. Przewidywano finansowanie z czterech źródeł:
• wkład własny (kapitał spółki) – 670 mln zł (docelowo wyniesie 1 mld zł)
• dotacja z UE z Europejskiego programu energetycznego na rzecz naprawy gospodarczej (EPENG) – 55 mln €
• dotacja z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko (POIŚ) – co najmniej 456 mln zł (UE zezwoliła do 925,5 mln[10])
• kredyt z Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju (przyznany 4 października 2012) – 300 mln złotych[12]
Ostatecznie wartość inwestycji sięgnęła 3 mld 638 mln zł, w tym dofinansowanie z UE ponad 888 mln zł.
20 listopada 2015 z katarskiego portu Ras Laffan do terminalu LNG w Świnoujściu wypłynął statek Al Nuaman z pierwszą dostawą 210 tys. m³ skroplonego gazu ziemnego. Do celu statek dotarł 11 grudnia 2015. Dostawcą pierwszych dwóch dostaw jest Qatargas Operating Company Limited.
18 czerwca 2016 terminal otrzymał imię prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego.
I obok samego Fortu znajduje się jeszcze jeden bardzo ważny obiekt – Latarnia Morska najwyższa na Polskim Wybrzeżu i jedna z najwyższych na świecie.
Wysokość latarni: 68 m. Wysokość światła: 68 m n.p.m. Zasięg światła: 25 Mm (ok. 46.3 km). Charakterystyka światła: 4 +1 = 5 s Położenie geograficzne: szerokość 53″ 55\03″ N długość 14″ 17\ 10″ E Obecna latarnia morska w Świnoujściu po raz pierwszy swoim światłem rozbłysła 1 grudnia 1857 roku. Budowa jej trwała niespełna trzy lata począwszy od 1854 roku. Dziś jest niewątpliwie wizytówką Świnoujścia oraz jedną z największych atrakcji turystycznych tego typu na polskim wybrzeżu. Wysoka na 68 metrów, licząca ponad 300 krętych schodów jest najwyższą latarnią nie tylko naszego wybrzeża, ale również najwyższą na Bałtyku oraz jedną z najwyższych na świecie. Po zakończeniu w 2000 roku generalnego remontu trwającego od listopada 1998 roku, latarnia po wielu latach została ponownie udostępniona do zwiedzania. Obecnie przeżywa swój wielki renesans. Dzięki wielkiemu zaangażowaniu Pana Józefa Cięciela przewodniczącego Oddziału Terenowego Stowarzyszenia Miłośników Latarni Morskich oraz pomagającej mu Pani Ani Olejniczak funkcjonuje dziś utworzone w przyległym do latarni budynku muzeum.
W dzisiejszym dniu brało nas udział 35 osób plus opiekunowie, wszyscy po trudach szkoleń i zwiedzania udaliśmy się na zasłużony posiłek do McDonalds w Świnoujściu, a potem w ulewnym deszczu wracaliśmy, zmęczeni ale bardzo zadowoleni do Dziwnowa. Wróciliśmy ok. 18.00. Szkoda, ze jutro już ostatni dzień Ferii
017 – 23.02.2017 – czwartek.